خاصيت صنایع دستی قم (خرمهره) این لعاب آبي فيروزه اي زیبا آن است كه بر اساس اعتقادات آن دوره مردم جلوي چشم زخم و یا چشم و نظر را مي گرفته، لذا در قديم حيوانات اهلي نقش مهم و اصلي را در زندگي روزمره روستائيان داشتند كه جهت جلوگيري از چشم زخم حیوانات خرمهره را به گردن حيوان مي انداختند .
امروزه گونه هاي متفاوتی از خرمهره در قم توليد مي شوند كه شخصا متعلق به خانواده سعادتمند مي باشد . خرمهره در حال حاضر حكم سوغات دوم صنايع دستي ایران بعد از فرش ابريشم را دارد كه فقط در قم توليد مي شوند.
از 365 رشته صنايع دستي ایران 100 رشته از صنايع دستي در قم شناسايي شده كه از اين تعداد 75 نوع آن هنوز هم موجود مي باشد و بقيه آن در حال منسوخ شدن هستند .
خرمهره چه خاصیتی دارد؟
از لحاظ رنگ شناسی برخی معتقدند که رنگ آبی می تواند اشعههای منفی را جذب کند. و موجب شادی و نشاط میشود و رنگ آبی زیبای خرمهره باعث جذابیت شده و آرامش خاصی به انسان میدهد. البته هر چند که خواص بیشتری هم دارد که یکی از معروف ترین آنها استفاده به عنوان چشم نظر می باشد.
اشاره کرد.
خرمهره قم 6 هزار سال قدمت دارد. حال چگونه می توان این موضوع را ثابت کرد؟
استدلالاتی وجود دارد که این رشته با صنعت ذوب مس به وجود آمده است. باستانشناسان آلمانی کوره های مسی را کشف کردهاند که به آن دوران متعلق است و پیش از به وجود آمدن این لعاب در تمدن بشری انسانها با هیچ لعاب دیگری مواجه نشده بودند و کاملا این پدیده اتفاقی بوده است. ازاین رو از لحاظ فرهنگی در تمدن بشری نقش بسزایی را ایفا کرده است.
یکی از جاذبههای گردشگری استان قم، صنایع دستی می باشد که به دلیل موقعیت زیارتی پذیرای مسافران داخلی و خارجی می باشد که بازار پر رونقی را می توانید در دل این شهر تماشا کنید. از جمله برخی از صنایع دستی استان قم را میتوان به قالی دستبافت، معرق کاری، منبت کاری، کاشی و سفال، خرمهره سازی و …. اشاره کرد، که از این بین ۳۰۰ رشته صنایع دستی در ایران به ثبت رسیده و ۴۲۰۰هنرمند دارای پروانه فعالیت در ۵۰ رشته در این استان فعال هستند. در سالهای اخیر توجه چندانی از سوی مسئولین شهر به صنایع دستی در این استان نشده و برخی از این صنایع به طور کامل تعطیل شده اند.
در طول تاریخ و گذشت قرن ها خرمهره در میان مردمان ساکن در سرزمین “پارس” به عنوان زیور آلات استفاده می شده است. علاوه بر رنگ زیبایی که خرمهره ها دارند و بافت متفاوتشان که موجب مجبوبیت آن میان افراد شده است، نوعی اعتقاد فرهنگی هم باعث شده تا خرمهره بین مردم طرفداران زیادی داشته باشد. خرمهره به عنوان امید خوش بختی و بازکننده بخت به گوش مردم آن زمان رسیده است. عده ای از خرمهره جهت دور کردن چشم بد (چشم زخم) استفاده می کردند. که امروزه هم به جای آن از چشم نظر استفاده می شود. این اعتقاد هم اکنون در کشور ما و در بسیاری از کشورهای دیگر همچنان به جا مانده است.
اولین لعاب چشم نواز تمدن بشر می باشد که در حدود ۶۰۰۰ سال پیش در ایران تولید می شده . خرمهره از جنس سیلیس می باشد. و با لعابی ازجنس اکسید مس و موادی دیگر پوشیده می شود.
یکی از بازماندگان صنعت سفال سازی ۶۰۰۰ ساله ، خرمهره سازی می باشد. که چیزی جز مهره های به رنگ آبی فیروزه ای رنگ تولید نمی کند . خمیر سنگی گل آن شبیه چیزی است که سنگینه سازها درست می کنند . با چونه های خاک سنگ ، در کف دست مهره هایی به اندازه قطر دو سانتی متر درست کرده و در سینی هایی می گذارند و با چرخ مته توی آن ها را سوراخ می کنند .
وقتی که خشک شدند آن ها را در لعاب قلیایی که آن اکسید مس است فرو می برند. و در بشقاب تختی که کف آن آمیخته ای از جوهر شیشه و اکسید آغشته شده قرار می دهند.مهره ها را تکان می دهند گرد لعاب روی آن ها را به خوبی بپوشاند. و سپس بعد از پخته شده ، این مهره ها به رنگ آبی فیروزه ای درمی آیند.
این مهره ها انحصار متعلق به قم می باشند و توسط استادکاران قمی ساخته می شوند. و از آنجا به سرتاسر ایران فرستاده می شوند.