گبه چیست؟
گبه انواعی از زیرانداز است و مانند فرش بافی ارزش هنری بسیار زیادی نیز دارد
بطوریکه امروزه در سرتاسر دنیا طرفداران زیادی را به خود جلب کرده است.
برخی از محققان علت نامگذاری این قالیچه را با عنوان گبه ضخیم بودن و کاربرد آن
در حفاظت نسبت به عوامل متفاوتی مثل سرما میدانند.
میتوان گفت تاریخچه پیدایش و تولید گبه به زمان انسان‌های اولیه بازمیگردد
چراکه آنها در ابتدا از پوست حیوانات متفاوت به عنوان زیرانداز خود استفاده می‌کردند
و با مرور زمان و با کسب تجارب توانستند از پشم حیوانات اهلی اولین زیراندازهای تار و پودی را تولید کنند
که یکی از آنها گبه میباشد.
گبه که به قالیچه خرسک نیز معروف می باشد از جنس همان قالی است
با این تفاوت که در اندازه های کوچکتر و با پرزهایی بلندتر تهیه میگردد و عمدتا هنر دست عشایر مناطق متفاوتی
مثل بوشهر ، شیراز ، خراسان و … میباشد و در واقع جزو سرمایه اصلی این مردم محسوب میگردد.
لازم به ذکر می باشد که استان فارس با قدمتی ۱۵۰ ساله در زمینه گبه بافی را میتوان از پیشگامان این هنر در ایران دانست.
این منطقه شامل ایل نشینانی مانند ایلات قشقایی ، خمسه ، ممسنی و بختیاری میباشد
و میتوان با جرات گفت که گبه بافت ترکان قشقایی فارس از بهترین ها می باشد
بطوریکه در خارج از کشور نیز از اعتبار خاصی برخوردار هستند.
از دیگر مراکز مهم بافت گبه می توان از دو گنبدان ، باشت ، تل گر ، چشمه بلقیس ، ده شیخ و چرام در شهرستان کهکیلویه ، ده علیا و ده سفلی علیا ، برازجان و حوزه های روستایی شول و ده کهنه از استان بوشهر نام برد.
گبه چیست؟
گبه بافی
فرش گبه کار دست عشایرنشینان قشقایی می باشد.
گبه دستباف از مرغوب‌ترین پشم و با رنگ‌هایی زنده و چشم‌نواز بافته میگردد و پرزهای بلندی دارد.
گبه گاهی مواقع برحسب ایل بافنده آن و گاهی با توجه به شهر محل فروش اصلی آن نامگذاری میگردد
و برای مثال فرش لری یا فرش یا گبه شیرازی نامیده میشود.
گبه در لغت به معنی زبر می باشد و به بهترین وجه این نوع فرش دستباف ایرانی را توصیف می‌کند.
فرش گبه روی دار زمینی موقتی بافته میگردد، این دار با توجه به کوچ‌نشینی عشایر از موادی ساخته میشود
که هم قابلیت حمل کردن در مسافت‌های طولانی را داشته باشد
و هم مصالح آن در محل اتراق ایل وجود داشته باشد.
بنابراین چون بخشی از مصالح دار گبه باید در محل چادر زدن ایل وجود داشته باشد،
دارهای گوناگونی ساخته میشود.
به همین علت است که گبه شکل کاملاً منظمی ندارد.
البته دوام، طرح‌های بی‌نظیر و ویژگی‌های منحصر به فرد گبه به خوبی جبران این بی‌نظمی هندسی را می‌کند.
تاریخچه گبه ایرانی
در بافت گبه که به وسیله ی پشم خود رنگ مخلوط با موی بز انجام میشود،
تفکیک رنگ از‌اهمیت فوق العاده زیادی برخوردار می باشد و در واقع اولین مرحله ی کار گبه بافی را تشکیل‌میدهد
و طی آن، دست اندر کاران ابتدا پشمی را که از دام های خودشان تامین شده و یا از سایر دامداران،
دامپروران و عشایر خریداری‌‌کرده، به نسبت نوع رنگی که دارند کاملا تفکیک و پس از شتشو،
توسط زنان و دختران و‌به وسیله ی دوک‌های کوچک و قابل حمل ریسیده و تابیده میگردد.
گاهی نیز موی بزهای عدنی و پاکستانی را که از تنوع رنگ فوق العاده زیادی برخوردار است
با پشم گوسفند مخلوط کرده و به عنوان تار و یا جهت دوخت سجاف ها مورد استفاده قرار می‌دهند.
گبه چیست؟
قم تکنیک
