خرمهره‌، میراث ناملموس ملی ایران

خرمهره‌ سازی از رشته‌های صنایع دستی ایرانی با قدمت ۶۰۰۰ سال است (Ancient Iran) که تولید آن در خانواده سعادتمند در شهر قم به صورت موروثی تداوم داشته است. لعاب خرمهره اولین بار در ایران توسط صنعتگران ذوب مس به‌ طور اتفاقی بر بدنه کوره‌ها رویت شد و به مرور زمان تکنیک ساخت خرمهره کشف شد. در طول قرن‌ها باورهای گوناگون فرهنگی در ارتباط با خرمهره شکل گرفت و  در بازه‌ای از زمان آوازه‌ آن به حدی رسید که فراعنه و همسرهای آن‌ها از خرمهره به عنوان زیورآلات استفاده می‌کردند تا از گزند آسیب در امان بمانند و خوشبخت زندگی کنند.

در سال ۱۹۶۳ هانس ولف، ایران‌شناس آلمانی، پس از اطمینان از تداوم تولید خرمهره تنها در یک نقطه از دنیا، «شهر قم»، روش تولید مهره‌های آبی را «قم-تکنیک» نامید. «خرمهره قم» در سال ۱۳۸۹ در فهرست میراث فرهنگی ناملموس ایران به ثبت رسیده است.

تلاش‌مداوم استاد سید ابوالقاسم سعادتمند و فرزندش سعید سعادتمند منجر به باز زنده سازی این هنر اصیل شده است و امروزه گردشگران از نقاط مختلف دنیا ضمن بازدید از کارگاه ایشان میتوانند قطعات دلخواه خود را در تنها ورکشاپ خرمهره سازی جهان تجربه کنند.

شما می‌توانید ساخت خرمهره با شکل دلخواهتان را در تنها «ورکشاپ خرمهره‌سازی» دنیا در صنایع دستی سعادتمند تجربه نمایید.

خرمهره چیست؟

احتمالا شما نیز از افرادی هستید که در صنایع دستی، دکوراسیون منزل و محل کار، ظروف و آینه کاری، طراحی لباس، این مهره آبی خوشرنگ توجه شما را به خود جلب کرده است. پیشینه‌ی خرمهره به سالهای بسیار دور در ایران برمی‌گردد. در آن زمان ایران معدن مس بود که از این فلز با ارزش محصولات بسیاری از جمله نوک پیکان و ظروف می‌ساختند. صنعتگران ایرانی در حوالی شهر قم در حال استخراج مس از معادن بودند. کوره را از سنگ چخماق می‌ساختند که تحمل دمای بالایی دارد. در آن منطقه جغرافیایی علفی به نام “اشنون” وجود داشت که صنعتگران برای اینکه دمای سنگ را بالا ببرند تا مس ذوب شود از این گیاه استفاده می‌کردند. یکبار بعد از عملیات اینکه از سنگ چخماق به همراه علف اشنون برای سوخت و بالا بردن دمای کوره استفاده می‌کردند، متوجه می‌شوند که دیواره کوره رنگ آبی لاجوردی بسیار زیبایی به خود گرفته است. این محصول به دست آمده با رنگ آبی عمیق همین خرمهره است.

مهره آبی یا خرمهره قطعه‌ای هنری است که سابقه طولانی در فرهنگهای مختلف دارد. این قطعه در ایران تولید شد و کم کم به همسایگان دیگر در خاورمیانه رخنه کرد. در حال حاضر علاوه بر کشور ایران ، در کشور ترکیه نیز بسیار از سنگ چشم نظر یا ناذار بونجوک استفاده می‌شود. حتی سلبریتی‌های این کشور در زیورآلات یا طراحی لباس و منزل خود این قطعه را به کار می‌برند. زیرا بر این باورند که به همراه داشتن خرمهره انرژی مثبت را به خود جذب می‌کند و خوش شانسی و خیر و برکت با خود به همراه دارد. همچنین انرژی بد از جمله حسد و چشم زخم را از دارنده این مهره آبی دور می‌کند. همین امر دلیل این است که برای نوزاد تازه متولد شده از این قطعه زیبا به همراه طلا یا نقره کادو می‌برند.